Придонесот на Богородица во обожението на човекот (07.04.2009)
Господ Исус Христос ни ја дава таа можност да се соединиме со Бог и да и се вратиме на првобитната цел што му ја постави Бог на човекот. Затоа Он (Христос) во Светото Писмо се нарекува Патот, Вратата, Добриот Пастир, Живот, Воскресение, Светлина. Он е новиот Адам Којшто ја поправи грешката на првиот Адам. Првиот Адам го оддели човештвото од Бог со своето непослушание и егоизам. Вториот Адам, Христос, повторно го враќа човекот кон Бог со Својата љубов и Своето послушание кон Отецот, послушание до смрт, „смрт на крст“. И повторно ја насочува нашата слобода кон Бог, така што, принесувајќи Му ја, да се соединиме со Него.
Меѓутоа, делото на новиот Адам го претпоставува делото на новата Ева, Пресвета Богородица, Којашто ја поправи грешката на првата Ева. Ева го наведе Адам на непослушност. Новата Ева, Богородица, се согласува со воплотувањето на Новиот Адам, Којшто треба да го насочи (упати) човечкиот род кон послушание спрема Бог. Затоа, Пресвета Богородица, како прва човечка личност што стекна обожение - секако на исклучителен и неповторлив начин - ја одигра, не просто основната, туку неопходната и незаменливата улога во делото на нашето спасение. Ако Богородица не Му ја принесеше својата послушност, својата слобода на Бог, и ако, според свети Никола Кавасила (големиот теолог од 14. век), не Му кажеше „да“ на Бог, не ќе можеше да се воплоти Бог, зашто Оној Којшто му ја даде слободата на човекот не можеше да не ја почитува. Не ќе можеше да се воплоти ако не се најдеше една таква непорочна, пресвета душа како Богородица, Којашто целосно му ја принесе Својата слобода, Својата волја, Самата Себе на Бог за да Го привлече кон Себе и кон нас.
Многу сме Ѝ должни на нашата Пресвета Богородица. Затоа Црквата толку многу Ја почитува и слави. Затоа свети Григориј Палама, сумирајќи ја отечката теологија, вели дека Богородица е втора после Света Троица, дека е Бог после Бога, граница помеѓу создаденото и несоздаденото, „претстојател на спасените“, според еден друг убав израз на богословот на нашата Црква. А свети Никодим Агиорит, пак, тој понов вистински светилник и учител на Црквата, наведува дека и самите ангелски чинови се просветлуваат од светлината што ја примаат од Богородица. Затоа и од Црквата се воспева како „почесна од Херувимите и неспоредливо пославна од Серафимите“.
Воплотувањето Божјо и обожението на човекот е големата тајна на нашата вера и теологија. Нашата Црква секојдневно ја живее таа тајна со нејзините Свети Тајни, химнологијата, иконите, со целокупниот нејзин живот. Исто така и архитектурата на православните храмови го сведочи тоа. Кубето во храмовите, на коешто е насликан Седржителот, го симболизира слегувањето на Небото на земјата, зашто Бог стана човек и се всели во нас, како што пишува евангелистот Јован (Јован 1, 14). Богородица ја претставуваме на икона како Поширока од небесата, место на Несместливиот, Којашто Го смести во Себе Несместливиот Бог заради нашето спасение.
Понатаму, Црквата ни ги покажува обожените луѓе. Тоа се оние коишто станале богови по благодат бидејќи Бог стана човек. Затоа, во православните храмови можеме и ги претставуваме на икона, не само Воплотениот Бог Христос и Неговата Пречиста Мајка Богородица, туку и Светителите, околу и под Седржителот. На сите ѕидови во храмот ги сликаме резултатите од Божјото воплотување: Светителите т.е. обожените луѓе. Со други зборови, кога влегуваме во еден православен храм и ја гледаме прекрасната агиографија, веднаш стакнуваме едно искуство (доживување): учиме какво е делото на Бог за човекот, која е целта на нашиот живот.
Сите работи во црквата зборуваат за воплотувањето Божјо и обожението на човекот.
Старец Георгиј Капсанис
