Какви и кои плодови ги дава умната молитва? (14.11.2014)
Плодот што се раѓа од молитвената активност е следниов: умот после долгиот подвиг да се навикне да престојува во срцето, според св. Дијадох, се оддалечува од убавината на овој свет и почнува да ги мрази и избегнува сетилните задоволства; бидејќи според зборовите на светиот Отец: „оној што засекогаш ќе се всели во своето срце, ги напушта сите надворешни убавини, и одејќи со духот веќе не знае ниту може да молчи за телесните желби“. Исто така, се оддалечува и од заблудите (кои се појавуваат) од фантазиите и мечтаењата, на тој начин ослободувајќи се и од нападите преку валканите и измамнички помисли. Затоа што, собирајќи ја преку молитвениот мир својата гола и префинета сила во неискажливата длабочина на срцето, умот го соблекува од себе секој идол и изобразена слика, поради скокот во срцето и неговиот простор, слично како што змијата која ја свлекува својата кожа кога се провлекува низ тесен простор. Покрај тоа, кога умот ќе се навикне да престојува во срцето, не само што сака да ги затроора дверите на својата одаја и молитвено да тихува, не само што сака да ја затвора вратата на својата уста и да молчи, туку со стражарење ги затвора и внатрешните двери на неискажаните зборови, не дозволувајќи им на лошите духови и демоните преку нив да ги кажуваат лошите работи, и измамничките помисли, благодарение на кои човекот станува нечист пред Бог, Кој внимава на срцето. Затоа св. Јован Лествичник и рекол: „пред телото затвори ги дверите на ќелијата, пред говорот вратата на јазикот, а пред духот (лошиот) внатрешните двери“.
Плодот на оваа молитва е и во тоа што, умот, наоѓајќи се во срцето и духовно гледајќи со внатрешното око, го гледа грозниот и валкан лик кој се изобразил во него, и одвратната маска која ја ставил на себе преку нечистите и недозволени работи, и претставите кои ги видел, за на тој начин да се здобие со смирение, плач и солзи. А како да не се смири, бедниот, кога гледа дека срцето му е мрачно и зафатено со некаква длабока и тешка темнина, благодарение на гревовите, кои ги направил со збор, дело или помисла. Еве што вели за тоа преп. Марко: „Како, оној со кого завладеале (нечистите) помисли ќе биде во состојба да го види сокриениот грев, кој им е извор, кој е и темнина и магла за душата, зачнат од измамничките помисли и дела?“ Како да не плаче и да не тагува, бедниот, кога гледа дека неговиот разумен дел е преполн со толку горди, толку неразумни, толку безбожни и демонски помисли? Како да не плаче, несреќникот, кога ги гледа своите чувства заробени во толку валканите помисли и желби? И својата волја со толку лоши помисли и неурамнотежени нагони и тежнеења, насочени против ближниот? Со еден збор, како да не се покае и да не пролее крвави солзи? И како да не се расплаче, како да не повика, жално, кон Христос, за да му се смилува и да го излечи? Како да не го направи тоа кога гледа дека неговото срце е оковано со толку безбројни страсти, стврднато како камен од нечувствителност, и рането од толку рани? А кога Бог ќе дознае дека целиот внатрешен човек не му е Божји и благодатен храм, туку разбојничка пештера и работилница на гревот, поради тоа смирение, плачот и солзите, ќе се смилостиви над него, ќе го одмори од страстите и ќе го ослободи од нападите на помислите и демоните.
Преподобен Никодим Светогорец
