Преподобен Доротеј Палестински: За смирението (29.01.2022)
Го гледате ли смирението на светителите, и какво е настроението на нивните срца! Избегнувајќи ја славата, тие од смирение одбивале дури и кога Бог ги праќал да им помогне на луѓето. Како што оној кој е облечен во свила бега ако на него стават нечисти партали, за да не ја извалка скапоцената облека, така и светителите, бидејќи се облечени во добродетели, бегаат од човечката слава, за да не се извалкаат со неа. А оние кои бараат слава личат на гол човек, кој упорно сака да најде макар и најмал партал или било што друго за да го покрие својот срам. Така голиот од добродетели бара слава од луѓето.
Еднаш ава Зосим говореше за смирението. Кога слушнал што говори и сакајќи лично да разбере, некој софист кој се нашол таму запрашал: „Кажи ми како ти себеси се сметаш за грешен? Зарем ти не знаеш дека си свет? Зарем не знаеш дека имаш добродетели? Па ти гледаш дека ги исполнуваш заповедите. Како ти ги исполнуваш, а себеси се сметаш за грешен?“ Старецот не знаел како да се изрази, туку само му рекол: „Не знам што да ти кажам, но така сметам (т.е. дека сум грешен)“. Софистот настојувал, сакајќи да дознае како може да биде така. Не наоѓајќи како да му ја претстави работата, Старецот во својата света простота почнал да му говори: „Немој да се срдиш. Јас барем така мислам“.
Гледајќи дека Старецот се најде во недоумица како да му одговори на софистот, јас реков: „Зарем тоа не е исто во софистиката и во лекарството? Во оној кој добро ќе ги изучи и се занимава со нив, малку по малку, од самото упразнување се раѓа навика. Софистот или лекарот не можат да кажат или не умеат да се изразат како стекнале навика во таа работа. Душата стекнала навика, како што веќе реков, по малку и неосетно по пат на практикување на вештината. Така е и со смирението: по пат на исполнување на заповедите настанува навика во смирението, и тоа е невозможно да се изрази со зборови“. Кога значи ава Зосим го слушна тоа, се израдува и истиот час ме прегрна говорејќи. „Ја погоди работата. Така е како што кажа“. Кога ги слушна тие зборови, софистот остана задоволен и ги прифати.
И Старците ни рекоа нешто што може да ни помогне да го разбереме смирението, додека самото настроение кое настанува такво какво што е, никој не можеше да го објасни. Приближувајќи се до скончанието, запрашан од браќата: „Зарем и ти се плашиш, оче?“, авва Агатон одговорил: „Досега се трудев да ги извршувам заповедите според своите сили. Меѓутоа, јас сум човек и не можам да знам дали мојот труд Му бил угоден на Бог. Оти, едно е судот Божји, а друго човечкиот“. Ете, тој ни ги отвори очите за да го разбереме смирението и ни го покажа патот по кој би можеле да го сфатиме. А какво е тоа и како настанува во душата, како што веќе повеќепати реков, никој не можеше да каже, ниту да го разбере само со помош на зборови. Душата на тоа може да се научи само со дела. А за она што е потребно да се дојде до него, говореа Отците. Оти, во Отечникот е напишано дека еден брат прашал еден Старец: „Што е смирение?“ Старецот одговорил:„Смирението е големо и божествено дело. Патот на смирението го сочинува телесниот труд со разумот, сметањето на себеси за понизок од сите останати и понизна молитва кон Бог“. Тоа е патот на смирението и тоа смирение е божествено и недостижно.
Преподобен Доротеј Палестински
