28 март, ден по 27 март (07.04.2009)
Браво, успешни избори, конечно убава тема која ќе ја потисне онаа од минатата сабота. По саботниот настан во очите на јавноста сите учесници погрешија. Погреши дури и јавноста оттаму што сите што гледаа отстрана или на телевизија се огрешија и осудија бидејќи секој од нас гледачите зазеде една страна и ја оправда, а ја осуди другата или, пак, ги осуди сите што учествуваа. Малку беше тоа, па затоа сите во пакет без исклучок, и учесници и набљудувачи ја осудија и полицијата, понатаму и позицијата и опозицијата. Човечки е да се греши, а уште почовечки е вината да се префрли на друг. Оваа, поговорка или реалност во овој свет произлегува од човекоцентричното поимање на работите. Затоа и почна ловот на „вештерки“ веднаш по оваа гротеска, за да го најдеме виновникот. Сомневања и сомнителни на сите страни, и барање вина, на секој во секого.
Се' беше споменато, тргнувајќи од црквата, дали владиката дал или не амин за собирот, до премиерот како лидер на позицијата, преку министерот за внатрешни работи што несоодветно реагирала полицијата, со кандидатите за градоначалници што го организирале овој собир токму во овој момент за да собираат политички поени пред избори, до претседателот на државата како лидер во најава на опозицијата, и претседателскиот кандидат, зашто роднини на неговиот штабен изборен шеф се појавиле во организација на протестот или собирот, потоа претседателот на студентската унија кој не застанал на страна на студентите, како и ќерката на некој од базата на претседателски кандидат, која испраќала имејлови за протестот, па дури и новинарите што дотуриле оган на маслосанава ситуација зашто пристрасно известувале, поединечни основачи на медиуми и уредници кои како неправославни демек, смислено работеле против идејата за изградба на православен храм, и православието... и секој ден овој список на сомнителни лица се зголемува. И сега колку се' ова е важно!
Кој почнал, кога сите се заплеткавме во оваа мрежа и сите паднавме. Уште поинтересно е, што на крај веднаш по настанот излезе дека не сме се разбрале. Едните демек, не биле разбрани дека не се против изградба на храм, туку на каков било објект на плоштадот, а другите демек ревноста кон верата ги кренала... сите тие биле за мирен протест, но сега, се' е по свадба тапани, вклучително и анализите од сите стручни лица, па ајде и јас да се вбројам тука. Како и да е, било и да не се повтори, зашто како сме тргнале, не дај Боже, крваво ќе биде на камен-темелникот зашто тогаш во нечии раце ќе има и лопати.
Мислев оваа тема да ја оставам на страна бидејќи и онака и' се даде голем публицитет, па дури води како топ-тема еве повеќе од 10 дена. Но, во целата оваа непотребна ситуација ме вознемири една анализа во која којзнае веќе по кој пат се опомена на уривање на секуларниот карактер на државата, односно членот 19 од Уставот на Р. Македонија. Од вознемиреноста, искрено ме фати и паника дека еден ден ќе отидам и јас на Уставен суд (се' е можно, ништо не е исклучено, за мене дури извесно читајќи го Новиот завет), како сериозен загрозувач на секуларизмот на или во државата, бидејќи еве пишувам, за некого можеби и наметнувам мислење, што го водам народот кон верата секој вторник и тоа не од црковниот амвон, туку од дневно гласило. Па каде го има ова ? Во секуларна Франција ?
Тоа е првата секуларна држава на светот во која живеев две студентски години, а која е толку горда заради секуларизмот, но во неа, не само што ја има верската поука низ дневниот или неделниот печат, туку и на државната телевизија секоја недела наутро се емитува проповед или поуки од неколку религии што живеат на нејзина територија. И таа горда и секуларна Франција, има еден збир религиозни празници кои се почитуваат и се неработни денови. Поранешната СФРЈ, иако во тој поглед беше поригорозна, немаше почит кон верските празници, не ги есапеше бидејќи воведе свои пандан-празници, но устав како устав со секуларноста што произлегува од него го почитувавме, но таа поранешна социјалистичка земја исто горда на својата секуларност и комунистички просперитет, сепак имаше и правеше отстапки пред верата и верските чувства и исповеданија.
Ќе се сетат постарите машки генерации што отслужиле воен рок во тогашната ЈНА, ако не ми верувате мене, прашајте ги нив да ви потврдат, дека секогаш се водеше сметка за војниците од исламската вероисповед да има алтернативно јадење доколку главното јадење беше од свинско месо. Нели тоа беше почитување на нечија верска определба. Имаше и опција за оние што заради своето верско учење не сакаа да носат оружје да отслужуваат подолг воен рок во воената администрација? Зошто ова никогаш не беше повод да се опомене дека се загрозува секуларноста и другите револуционерни придобивки инкорпорирани во Уставот, а таа СФРЈ застапуваше секуларност, но во овој случај не поголема од секуларноста што се сака да се воспостави денес во Македонија.
Ајде да погледнеме и од друг аспект. Црквата според милитантниот секуларизам или атеизам, најмногу е обвинувана за конзерватизам заради тоа што нејзиното учење се темели на догмите ? Тоа е нешто неменливо, установено учење од кое нема отстапување, а нели се' тече, се' се менува освен ние конзервативните верници и нашите догматски размислувања, ако нешто тврдиме дека е неменливо свесни сме и конзервативни, но нашите догми се стари повеќе од два милениума, а опстоиле и при страшни прогони, и иноверни напади, дури и во времето на прогресивната социјалистичка мисла, па и сега во времето на либералниот капитализам со секуларни устави, бидејќи тие се од Бога установени, а произлегуваат од живиот опит во Христа Богочовекот, Вистината, која на секоја литургија на црквата реално ја вкусуваме преку причестувањето со Неговото Тело и Крв.
Имало обиди да се направат и догми против Бога, но слабо опстоиле, иако сведоци сме дека сосема не исчезнале. Се провлекуваат постојано низ историјата. Па така, сега и кај нас се повампириле, а има и една идеја секуларноста да се издигне на ниво на догма. Па нели е тоа уставна категорија ? И како таква никако не се менува и станува рамна, но само во неменливоста исто како и црковните догми, слично е и со физичките закони кои се утврдени како неменливи, значи и тие се догми. Се' уште стојам на тоа дека секуларноста е посилна и од Уставот, бидејќи сведоци бевме дека и Уставот може да се промени, но членот за секуларноста никако бидејќи си го чуваме како очите во главата. А имаме и толку многу душегрижници околу него. Затоа постојано ќе потсетуваат дека црквата не смее да се меша со државата. Потоа, дека изучувањето на веронаука во училиштата ни ја загрозувала секуларноста, дека градењето на храмови и џамии е исто толку опасно и водело кон десекуларизација, дека влегувањето на Богословскиот факултет во рамките на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ е рамно на потоп на секуларноста, а од друга страна ќе ги замолат сите верски лидери да се соберат и да зборуваат за соживот и да даваат апели до своите верници за мирни, фер и демократски избори.
Простете ми, но вознемирен сум кога некој ќе се чука в гради дека го чува и почитува Уставот и овој фамозен член во него, оваа реченица ставена на хартија, а нема да ме чува и почитува мене и мојата вероисповед иако со него го делам и ова парче земја. Како оние што не веруваат и бараат да имаме разбирање за нив, така нели и ние како рамноправни граѓани можеме да побараме да се има и слух и за нас. Но, се' ќе се најде некоја третокласна партија која немајќи програма ниту членство ниту, пак, можност некако да се врати на политичката сцена како давеник за сламка ќе се фати и ќе се обиде да поентира со чувањето на секуларноста сметајќи најверојатно дека сите оние граѓани кои се индиферентни кон верата ќе се приклучат кон нив и ќе ги поддржат или, пак, само да покажат дека едноставно се живи и да се оди контра на позицијата. И толку лукаво чекаат погоден момент за напад. Случајно ли е што по некоја афера во црквата кога се намалува нејзиниот авторитет, правопропорционално се зголемуваат нивните пенавења за спас на секуларноста.
Само се чудам како некој не се сетил да не' даде на Уставен суд, па да ни забрани нам свештенството да се шетаме низ град со мантија, зашто и тоа е нарушување на секуларноста? Па поборници на секуларноста, размислете и за оваа идеја ако веќе се испукавте за се' друго, бидејќи веќе втор пат ги отворате истите прашања пред Уставниот суд, со излитени и веќе слушнати тези.
Но..., денес е Благовец, а благата вест за воплотувањето на Христос е почеток на нашето спасение. По молитвите на Пресвета Богородица, Господ нека не' помилува и благослови сите!
Митрополит Европски Пимен
